Winiarstwo w Słowenii
Winiarstwo w Słowenii ma specyficzny charakter. Jest definiowane rozdrobnioną strukturą winnic, tradycją oraz dużym popytem wewnętrznym. Ten charakter najłatwiej można oddać poprzez użycie terminu: slow movement. Słoweńskie wina są slow, produkowane przez winiarzy hobbystów, rolników oraz rolnicze spódzielnie. Nie występują tu wielkie rody posiadające setki hektarów czy zagraniczne firmy produkujące na masową skalę.
Tradycje winiarstwa na terenach dzisiejszej Słowenii sięgają czasów antycznych, kiedy produkcją wina zajmowały się plemiona celtyckie i iliryskie (około 2400 lat temu). Największy wpływ na rozwój winiarstwa na tych terenach mieli Rzymianie. Zresztą do dziś ten wpływ jest widoczny w charakterze słoweńskich win.
Słoweńcy uwielbiają wino, a ich kultura i tożsamość są bardzo z winem powiązane. Piją głównie wina wytwarzane w kraju, często kupując je od znajomego bądź krewnego, który ma winnicę. O znaczeniu wina w życiu Słoweńców może również świadczyć fakt, że hymnem kraju jest „Zdravljica” („Toast”) w którym znajdują się odniesienia do tego trunku. Duże znaczenie dla Słoweńców mają również święta i tradycje związane z winem: dzień św. Marcina, osmica czy trgatev. Dzień św. Marcina (świętowany 11 listopada) jest tradycyjnie dniem gdy „sok zmienia się w wino”. Organizowane są tradycyjne zabawy, podobnie jak w trakcie osmic. Osmica jest tradycją z czasów monarchii Habsburskiej, kiedy to Maria Teresa dała chłopom przywilej sprzedaży swoich wyrobów przez osiem dni w roku bez podatku. Dziś osmice to czas „drzwi otwartych” w wielu winnicach. Słoweńcy organizują wręcz winne rajdy, odwiedzając kilka lub kilkanaście winnic w ciągu weekendu. Z kolei trgatev to słoweńska nazwa na winobranie. W okresie zbiorów miasta na weekendy wyludniają się. Ich mieszkańcy pomagają winiarzom przy zbiorach. Często pracują bezpłatnie. Jedyną nagrodą po skończonej pracy jest dobra zabawa przy winie, domowych wędlinach i serach oraz tradycyjnej muzyce.
Według danych słoweńskiego ministerstwa rolnictwa z roku 2018, winnice w Słowenii zajmują powierzchnię 18 550 hektarów. Do rejestru producentów winogron i wina (sł. register pridelovalcev grozdja in vina) wpisanych jest z kolei 30 000 podmiotów, którzy uprawiają winorośl na 15 500 hektarach. To oznacza, że ponad 3000 ha winnic są to uprawy przydomowe, na własne potrzeby (sł. samooskrba) bez większego znaczenia gospodarczego. Z 30 000 zarejestrowanych producentów jedynie 2 300 swoje wina butelkuje. Roczną produkcją ponad 500 000 litrów może się pochwalić 11 producentów. Powierzchnia upraw ekologicznych to 536 ha (dane z roku 2016). [źródło]
|
Kategoria wielkości |
Powierzchnia winnic |
Liczba producentów |
|
<0,1 ha |
900 ha (5%) |
12 159 (41%) |
|
0,1-0,5 ha |
2740 ha (18%) |
12 797 (43%) |
|
0,5-1 ha |
1371 ha (9%) |
1 956 (7%) |
|
1-2 ha |
1751 ha (11%) |
1 251 (4%) |
|
2-5 ha |
2721 ha (18%) |
879 (3%) |
|
>5 ha |
6040 ha (39%) |
442 (1%) |
Jak widać w powyższej tabeli, 1% wszystkich producentów posiada 39% powierzchni zarejestrowanych winnic w całym kraju. Są to jednocześnie gospodarstwa i firmy, które według wyliczeń instytutu rolniczego mogą się utrzymać z uprawy winorośli i produkcji wina. Minimalna wielkość winnicy dająca ekonomiczne uzasadnienie zaczyna się bowiem od 5 ha. [źródło] Z kolei 84% wszystkich zarejestrowanych producentów posiada winnice o wielkości do pół hektara, to około 25 000 winogradników. Są to najczęściej rolnicy, którzy nie produkują swojego wina a jedynie sprzedają owoce większym producentom. Pomimo dużego rozdrobnienia, winogradnictwo stanowi ważną gałąź krajowego rolnictwa. Powierzchnia winnic zajmuje 3,3% wszystkich gruntów rolnych. Dla porównania w Hiszpanii i Włoszech ten wskaźnik wynosi około 4%. [źródło]
Szacowana roczna produkcja wina w Słowenii wynosi około 90 mln. litrów, z czego 30% stanowi produkcja nierejestrowana, czyli na własne potrzeby. Z wina dostępnego na rynku około 70% stanowi wino jakościowe. [źródło]
Konsumpcja wina w Słowenii per capita jest jedna z wyższych w Europie. Słoweńcy rocznie wypijają około 43 litry wina na głowę. Ranking otwierają mieszkańcy Luksemburga (50 l/capita), na drugim miejscu znaleźli się Portugalczycy (48 l/capita).[źródło]
Międzynarodowy handel winem rośnie. [źródło] Wartość eksportu słoweńskiego wina w roku 2017 wyniosła prawie 13,4 mln E, natomiast wartość importu 13,3 mln E. Głównymi rynkami eksportowymi słoweńskiego wina są Niemcy, USA, Chorwacja, Holandia, Bośnia i Hercegowina oraz Czechy. Najwięcej wina do Słowenii importuje się z Macedonii, Włoch, Niemiec i Węgier. [źródło]
Jedną z ciekawostek dotyczących Słowenii jest to, że rośnie tu najstarsza winorośl na świecie. To ponad 400-letnia Stara trta (Stara Winorośl), którą znajdziemy w Mariborze, w dzielnicy Lent nad brzegiem Drawy. Zbieranie owoców z tej winorośli jest kolejnym ważnym wydarzeniem w winiarskim świecie Słoweńców.
Słoweńskie wina i kultura winiarska pozostają w Polsce jeszcze nieodkryte. SlovVine powstał po to, aby nieco przybliżyć ten wspaniały kraj, ludzi i jego wina.
SlovVine 