Winiarstwo w Słowenii – ściąga dla Wikipedii
W polskojęzycznym Internecie brakuje ogólnej, encyklopedycznej informacji o słoweńskim winiarstwie. Istnieje co prawda hasło na Wikipedii „Wina słoweńskie„, ale według mnie nie znajdziemy tam wielu istotnych informacji. Co więcej, niektóre informacje są już nieaktualne. Na przykład informacja o podziale na winiarskie obszary jest błędna. W artykule stwierdzono bowiem, że obszarów jest 14, choć nowe słoweńskie prawo winiarskie z 2007 roku mówi o 9 obszarach (sł. okoliše). [źródło]
Co jeszcze ciekawsze żadne ze źródeł wskazanych w Wikipedii nie pochodzi ze stron słoweńskich. To kolejny problem, powodujący czasem komiczne pomyłki, a wynikający z podwójnego tłumaczenia (słoweński-angielski-polski). Na szczęście we wspomnianym artykule, żadna pomyłka z tego powodu się nie zdarzyła. Jestem niestety nieco uczulony w tym zakresie, gdyż na rynku jest wciąż dostępny pewien przewodnik turystyczny o Słowenii znanego wydawnictwa podróżniczego, który zawiera błędy prawie na co drugiej stronie. Większość z nich niestety spowodowana jest właśnie tłumaczeniem.
Aby wypełnić lukę informacyjną postanowiłem przedstawić informacje o słoweńskim winiarstwie prosto ze słoweńskich źródeł. Wiem, że wiele osób szuka tych informacji również na mojej stronie. Ponieważ temat jest dość obszerny, podzieliłem go na kilka części: struktura winiarstwa, klasyfikacja wina i historia. W dzisiejszym wpisie prezentuję garść informacji o strukturze słoweńskiego winiarstwa prosto ze stron instytucji (ministerstwo rolnictwa, urząd statystyczny, instytut rolniczy) wraz z odnośnikami do źródeł. Tekst ten będzie również służył do odświeżenia informacji na mojej stronie w zakładce „Winiarstwo w Słowenii„. Oto ściąga dla redaktorów Wikipedii:
Struktura winogradnictwa i winiarstwa w Słowenii
Według danych słoweńskiego ministerstwa rolnictwa z roku 2018, winnice w Słowenii zajmują powierzchnię 18 550 hektarów. Do rejestru producentów winogron i wina (sł. register pridelovalcev grozdja in vina) wpisanych jest z kolei 30 000 podmiotów, którzy uprawiają winorośl na 15 500 hektarach. To oznacza, że ponad 3000 ha winnic są to uprawy przydomowe, na własne potrzeby (sł. samooskrba) bez większego znaczenia gospodarczego. Z 30 000 zarejestrowanych producentów jedynie 2 300 swoje wina butelkuje. Roczną produkcją ponad 500 000 litrów może się pochwalić 11 producentów. Powierzchnia upraw ekologicznych to 536 ha (dane z roku 2016). [źródło]
|
Kategoria wielkości |
Powierzchnia winnic |
Liczba producentów |
|
<0,1 ha |
900 ha (5%) |
12 159 (41%) |
|
0,1-0,5 ha |
2740 ha (18%) |
12 797 (43%) |
|
0,5-1 ha |
1371 ha (9%) |
1 956 (7%) |
|
1-2 ha |
1751 ha (11%) |
1 251 (4%) |
|
2-5 ha |
2721 ha (18%) |
879 (3%) |
|
>5 ha |
6040 ha (39%) |
442 (1%) |
Jak widać w powyższej tabeli, 1% wszystkich producentów posiada 39% powierzchni zarejestrowanych winnic w całym kraju. Są to jednocześnie gospodarstwa i firmy, które według wyliczeń instytutu rolniczego mogą się utrzymać z uprawy winorośli i produkcji wina. Minimalna wielkość winnicy dająca ekonomiczne uzasadnienie zaczyna się bowiem od 5 ha. [źródło] Z kolei 84% wszystkich zarejestrowanych producentów posiada winnice o wielkości do pół hektara, to około 25 000 winogradników. Są to najczęściej rolnicy, którzy nie produkują swojego wina a jedynie sprzedają owoce większym producentom. Pomimo dużego rozdrobnienia, winogradnictwo stanowi ważną gałąź krajowego rolnictwa. Powierzchnia winnic zajmuje 3,3% wszystkich gruntów rolnych. Dla porównania w Hiszpanii i Włoszech ten wskaźnik wynosi około 4%. [źródło]
W Słowenii uprawia się 48 szczepów winorośli. Do najczęściej uprawianych należą (dane z roku 2017): laški rizling (welschriesling) – 12% (1913 ha), refošk (refosco d’Istria) – 8% (1350 ha), chardonnay – 7% (1197 ha), sauvignon (blanc) – 7% (1148 ha), malvazija (malvasia) – 6% (933 ha), žametovka – 5% (854 ha), merlot – 5% (821 ha), modra frankinja (blaufränkisch) – 4% (703 ha), rebula (ribolla gialla) – 4% (616 ha), rumeni muškat (yellow muscat) – 4% (613 ha), renski rizling (riesling) – 4% (607 ha). Większość upraw zajmują jasne odmiany – 68%. [źródło] Dominują one również w nasadzeniach przy odmładzaniu winnic. W latach 2009-2015 najwięcej nowych winnic stworzono sadząc odmianę sauvignon blanc (224 ha). Na kolejnych miejscach znalazły się šipon (furmint) – 180ha oraz malvazija (malvasia) – 160 ha. Wśród ciemnych odmian przy nowych zasadzeniach dominowały lokalne szczepy. Na pierwszym miejscu znalazł się refošk (refosko d’Istria) – 88 ha, a kolejne były modra frankinja (blaufränkisch) – 59 ha oraz žametovka – 56 ha. [źródło] Do autochtonicznych słoweńskich odmian zalicza się: pinela, zelen, vitovska grganija, bela ranina (bouvier), ranfol (štajerska belina, grobweisse), klarnica, modra frankinja (blaufränkisch), modra portugalka (portugieser blauer, portugais noir, portoghese nero) oraz žametovka (žametna črnina, modra kavčina, kolner blauer). [źródło] Do lokalnych odmian zalicza się także szczepy, które tradycyjnie są uprawiane w Słowenii, choć zostały wyhodowane w innych częściach Europy. Są to m.in.: malvazija (malvasia, malvasia d`Istria bianca), rebula (ribolla gialla), šipon (furmint) oraz refošk (refosco d’Istria).
Uprawa winorośli w Słowenii koncentruje się w trzech regionach (sł. vinorodne dežele): Podravje, Primorska i Posavje, które z kolei dzielą się na 9 obszarów (sł. okoliše). [źródło] Podravje jest największym regionem, zajmuje ponad 40% powierzchni wszystkich słoweńskich winnic. Podravje znajduje się w północno-wschodniej Słowenii w dorzeczu rzeki Drawy, skąd pochodzi jego nazwa. Region dzieli się na dwa obszary: Słoweńska Styria (Slovenska Štajerska) oraz Prekmurje. Styria jest największym winnym obszarem w kraju (około 6 000 ha winnic). Na charakter win Podravja największy wpływ miało winiarstwo austriackie. W regionie tym uprawia się przede wszystkim białe szczepy winorośli – 93%. Drugim co do wielkości regionem jest Primorska, która dzieli się na cztery obszary: Słoweńska Istria (Slovenska Istra), Kras, Vipavska Dolina (Dolina Vipavy) oraz Goriška brda (wł. Collio). Region Primorska charakteryzuje się klimatem śródziemnomorskim z wpływami alpejskimi. Na charakter winiarstwa na tym terenie wpływ miało winiarstwo włoskie. W uprawie przeważają odmiany jasne – 55%. Najmniejszym słoweńskim regionem jest Posavje. Dzieli się na trzy obszary: Bizeljsko – Sremič, Dolenjska i Bela krajina. Posavje znajduje się w dorzeczu rzeki Sawy w południowo-wschodniej części kraju. Jest to jedyny region, gdzie dominuje uprawa ciemnych odmian winorośli – 58%. [źródło]
Szacowana roczna produkcja wina w Słowenii wynosi około 90 mln. litrów, z czego 30% stanowi produkcja nierejestrowana, czyli na własne potrzeby. Z wina dostępnego na rynku około 70% stanowi wino jakościowe. [źródło]
Konsumpcja wina w Słowenii per capita jest jedna z wyższych w Europie. Słoweńcy rocznie wypijają około 43 litry wina na głowę. Ranking otwierają mieszkańcy Luksemburga (50 l/capita), na drugim miejscu znaleźli się Portugalczycy (48 l/capita).[źródło]
Międzynarodowy handel winem rośnie. [źródło] Wartość eksportu słoweńskiego wina w roku 2017 wyniosła prawie 13,4 mln E, natomiast wartość importu 13,3 mln E. Głównymi rynkami eksportowymi słoweńskiego wina są Niemcy, USA, Chorwacja, Holandia, Bośnia i Hercegowina oraz Czechy. Najwięcej wina do Słowenii importuje się z Macedonii, Włoch, Niemiec i Węgier. [źródło]
SlovVine 