Winnice: Klet Krško – w piwnicy narodowego wieszcza
Słowenia świętuje. Jest to chyba obok Japonii jedyne na świecie państwo, gdzie święto kultury ma status dnia ustawowo wolnego od pracy. Dzień Prešerena, słoweńskie święto kultury (sł. Prešernov dan, slovenski kulturni praznik) obchodzony jest 8 lutego w rocznicę śmieci najwybitniejszego słoweńskiego poety, Franca Prešerena. Prešeren tworzył w okresie romantyzmu. Jego wiersze ukazywały się języku słoweńskim, przez co język narodowy zyskał status języka literackiego. Jednym z utworów wieszcza jest Zdravljica (pl. Toast), której fragment został przyjęty jako hymn narodowy niepodległej Słowenii w 1991 roku.
Jak na prawdziwego Słoweńca przystało, dla narodowego wieszcza wino nie stanowiło wielkiej tajemnicy. W winie szukał natchnienia, a do kieliszka zaglądał często i głęboko. Można powiedzieć, że Prešeren zmarł z przepracowania, na marskość wątroby. To zapewne ostatecznie zdecydowało o wyniesienie go na piedestał jako narodowego symbolu.
Wiadomo, że Prešeren chętnie odwiedzał piwnice swoich wpływowych przyjaciół w Dolnej Krainie. Nieraz gościł także i degustował wina z posiadłości hrabiego Antoniego Alexandra von Auersperg w Leskovcu. Posiadłość von Auerspergów nazywana była Šrajbarski turn i należała do rodziny od połowy XVII wieku. Kompleks pałacowy zmieniał swoich właścicieli kilkakrotnie na początku XX wieku. Po drugiej wojnie światowej został opuszczony. Dopiero w latach 80. XX wieku pałac i piwnice przejęła winiarska spółdzielnia Kostanjevica na Krki i zmieniła nazwę na Spółdzielnia Rolnicza Krško.
Historia spółdzielni sięga roku 1928. Jest to jedna z nielicznych pozostałych spółdzielni w Słowenii. Jednocześnie jest to największy producent cvička. Z około 1 mln litrów wina produkowanego przez spółdzielnię, 90% stanowi właśnie cviček. Jednak sprzedaż cvička od lat 90-tych XX wieku wciąż spadała i spółdzielnia musiała poszukać nowych pomysłów na utrzymanie się na rynku. W 2016 roku do spółdzielni przyszedł nowy enolog, Jure Grubar. Całkowicie zmienił procedury przy produkcji wina i piwnica zaczęła łapać wiatr w żagle. Jednak wizja młodego specjalisty wykraczała poza samą produkcję wina. Dwa lata później został dyrektorem i w spółdzielni rolniczej zaczął się zupełnie nowy czas.
Do niedawna spółdzielnia mogła „pochwalić się” autentycznymi retro etykietami, które wyglądały jak żywcem wyjęte z lat 90. XX wieku. Grubar zmienił nie tylko etykiety ale także, logo i markę. Od 2020 roku wina nazywają się Turn (od nazwy pałacu) i dzielą się na trzy linie: classic, premium oraz gourmet.
Linia classic oferuje świeże wina, które są wytwarzane jedynie w stalowych kadziach. Chodzi o zachowanie jak najwięcej owocowości i świeżości. W linii tej sprzedawany jest cvicek, zeleni silvanec, modra frankinija oraz prešerno (kupaż w którego skład wchodzą: kraljevina, laški rizling oraz rumeni plavec). W linii premium wina dojrzewają już częściowo w beczkach. W tej linii oferowane są sauvignon blanc, modra frankinija (Blaufränkisch) oraz zaskakująco dobry beli pinot (pinot blanc). Najwyżej jest pozycjonowana linia gourmet, dotychczas na rynku pojawiła się jedynie modra frankinija.
Nowym otwarciem dla spółdzielni Krško mają być jednak wina musujące i to w każdym z segmentów. W linii classic wina będą wykonane metodą Charmata, a w premium i gourmet metodą klasyczną. Dyrektor stawia na lokalne odmiany: kraljevina, rumeni plavec i przede wszystkim žametna črnina. Z tej ostatniej są wytwarzane: rose sec metodą Charmata (linia classic), pet-nat, rose sec metodą klasyczną (linia premium), a wkrótce dołączy również biały musiak brut nature (linia gourmet). Grubar zaczął zupełnie nowy rozdział Spółdzielni Rolniczej Krško. Jego decyzje są odważne, wręcz rewolucyjne dla skostniałej wcześniej firmy. Jednak bez poparcia całej załogi zmiany te by się nie udały. Na szczęście nowy dyrektor zna się nie tylko na winach i marketingu, ale także na ludziach. Zatrudnieni stoją murem za swoim przełożonym. Zmiany, które wprowadził już przynoszą pierwsze efekty i jeśli kurs zostanie utrzymany, to piwnica w Krško może wyrosnąć na jednego z głównych graczy na słoweńskim rynku.
SlovVine 