Winnice: Posestvo Berce – między Alpami i Adriatykiem
Posiadłość winiarska kojarzy się jednoznacznie z osamotnionym domem na wzgórzu, otoczonym z wszystkich stron równymi rządkami winorośli. Rzeczywiście w większości krajów winiarskich tak to wygląda, choć taka monokultura nie służy ani środowisku ani samym krzakom. Przyznać trzeba, że jest bardzo malownicze i właśnie dlatego przemysłowe nasady ciągnące się po horyzont zdobią wakacyjne relacje enoturystów z całej Europy.
W Słowenii też mamy posiadłości winiarskie. W mojej okolicy jest np. Posiadłość Berce (sł. Posestvo Berce). Posiadłość ta różni się zdecydowanie od powszechnych wyobrażeń takich miejsc. Dom jest, owszem, okazały ale nie znajduje się samotnie na wzgórzu, a po prostu wśród innych wiejskich domów miejscowości Podkraj koło Dornberka. Posiadłość nie ma też monokultury ciągnącej się po horyzont. Winnice znajdują się w kilku starannie wybranych miejscach w Dolinie Vipavy. Posiadłość zajmuje obecnie 40 ha winnic oraz kilkanaście hektarów sadów owocowych (głównie brzoskwiń i moreli).
Rodzina Berce ma długą winiarską tradycję, sięgającą sześć wieków wstecz. Z roku 1400 pochodzi bowiem najstarszy zapis nazwiska Berce w Dornberku w dokumencie potwierdzającym własność winnicy, która wciąż znajduje się w rękach rodziny. Jednak historia Posiadłości Berce jest krótka. Wszystko zaczęło się od marzenia młodego małżeństwa Matjaza i Stanki przed dwudziestoma kilkoma laty. Wrócili do Doliny Vipavy po studiach w Lublanie z dyplomami w kieszeniach. On agronom, ona technolog żywności. Przejęli 1ha rodzinnej winnicy i 1ha sadu owocowego. Niewiele jak na posiadłość, którą chcieli wspólnie stworzyć.
Od tego czasu Posestvo Berce się rozrosło. Dziś jest to jeden z większych producentów w regionie. Rocznie produkują ok. 300 000 litrów wina. W swoich winnicach uprawiają odmiany międzynarodowe (chardonnay, sauvignon blac, pinot noir, cabernet sauvignon, barbera oraz merlot) oraz lokalne (zelen, refosk, rebula, malvazija). Oprócz tego produkują także destylaty, likiery oraz… marmolady i octy.
Skupmy się jednak na winach. Dolina Vipavy zapewnia doskonałe siedlisko dla winorośli. Dolina znajduje się bowiem między Alpami i Adriatykiem. Od wybrzeża dzieli ją zaledwie 15 kilometrów, od Alp około 20. Dzięki takiemu położeniu, na Dolinę ma wpływ zarówno gorący i słoneczny klimat śródziemnomorski oraz chłodne alpejskie powietrze. Jeden i drugi czynnik jest jednak temperowany przez dwa płaskowyże okalające Dolinę z północy i południa. Od Alp bufor stanowią Góry Dynarskie, które w tym miejscu mają formę wysokiego (ok. 1000 m. n.p.m.) płaskowyżu, z kolei od wybrzeża Dolinę oddziela Płaskowyż Kras (ok. 400 m. n.p.m.). Specyficzne położenie na granicy dwóch stref klimatycznych powoduje, że lokalne wina są bardzo zrównoważone. Nic dziwnego, że w Słowenii są one uważane za najlepsze obok trunków pochodzących z sąsiednich Wzgórz Gorycjańskich (sł. Goriška brda).
Jednak nawet najlepsze siedlisko nie gwarantuje sukcesu. Równie istotny jest czynnik ludzki. Wiedza, pracowitość i pomysł na wina małżeństwa Berce sprawiają, że potencjał siedliska jest właściwie wykorzystany. Już wina podstawowe stawiają wysoko poprzeczkę jakości. Dzięki firmie Pinot Company są już dostępne w Polsce.
Przyjemne owocowe aromaty sprawiają, że biały kupaż Gospodarjeva zvrst (Cuvee white) oraz malvazija są idealnymi propozycjami na lato. Pierwsze z nich to kupaż chardonnay oraz trzech lokalnych szczepów: rebula, malvazija i friulano (sauvignonasse). Malvazija to z kolei najpopularniejsza jasna odmiana regionu Primorje, której nie znajdziemy we wschodnich („kontynentalnych”) regionach kraju. Oba wina świetnie nadają się do dań z ryb i owoców morza oraz makaronów. Z kolei wina czerwone reprezentowane są w Pinocie przez ciemny kupaż Gospodarjeva zvrst (Cuvee red), refošk oraz cabernet sauvignon. Ciemny kupaż to typowy dla regionu Dolina Vipavy blend z… międzynarodowych odmian. Znajdziemy tu cabernet sauvignon (40%), merlot (30%) oraz barberę (30%). Jest to jedyne miejsce w Słowenii, gdzie miesza się te trzy odmiany. W takim zestawieniu cabernet sauvignon odpowiada za budowę wina i wysokie taniny. Merlot sprawia, że wino ma łagodny i miękki smak, zaś barbera dodaje owocowości i świeżości. Na terenie słoweńskiej Istrii jest produkowany podobny kupaż, lecz zamiast barbery dodaje się refošk. W jednym i drugim przypadku efekt jest bardzo udany. Rodzina Berce zdecydowała, że refošk dostępny będzie jako wino odmianowe i to dobra decyzja. Wino ma owocowy charakter, najbardziej przebijają się aromaty czerwonych owoców: malin, wiśni, czereśnie i jeżyny. Wyczuwalny jest też czarny pieprz, który nadaje winu pikantności. Refošk jest lokalnym szczepem i najpowszechniej uprawianą ciemną odmianą w regionie Primorje (podobnie jak malvazija nie występuje na wschodzie kraju). Najwięcej jest go posadzonego na Istrii oraz na Krasie (gdzie daje wino teran), ale dobrze sobie radzi także w Dolinie Vipavy (zwłaszcza w cieplejszej, zachodniej części regionu) oraz na Wzgórzach Gorycjańskich. Ostatnią propozycją jest świeże cabernet sauvignon. Choć jedynie 20% wina dojrzewa w beczce, to wyraźnie wyczuwalne są aromaty korzenne. Wszystkie trzy czerwone wina dobrze komponują się do potraw z czerwonym mięsem.
To jednak nie wszystko co oferuje Posestvo Berce. W Słowenii dostępne są także białe wina dojrzewające w beczce (zelen, chardonnay oraz sauvignon blanc), wino bursztynowe (rebula), wina musujące oraz potężne wina czerwone z barrique (cabernet sauvignon, merlot). Wszystkie charakteryzują się wspaniałą harmonią i mocną budową. Miejmy nadzieję, że niedługo także znajdą się w Polsce, bo zdecydowanie są warte grzechu.
SlovVine 